Donald Trump wordt de nieuwe president van Amerika. Een mooi moment om even stil te staan bij de narcistische persoonlijkheid. Bovendien vroeg een coachee mij laatst of ik eens op zou willen schrijven hoe je een narcistische baas kunt overleven. Ik spreek hierna over de narcist in de mannelijke vorm, maar dat is puur willekeurig, hoor.
De wereld draait om de narcist
De narcist is veel met zichzelf bezig; de wereld draait om hem. ‘Om wie anders?’, vroeg mij laatst een narcist light. Aanzien, macht, succes en bewonderd worden, daar gaat het om. Een rechtgeaarde narcist meent uitzonderlijke talenten te hebben, onderscheidt zich graag met uiterlijkheden van de ‘gewone sukkels’ en vindt dat hij recht heeft op veel geld. Mede dankzij hun schijnbare zelfverzekerdheid, energie en durf zie je veel succesvolle narcisten in de top van organisaties, in de politiek en in de media. Helaas is die zelfverzekerdheid slechts een façade, een te hard opgeblazen ballon die het kwetsbare ego van de narcist moet beschermen. Van binnen is hij namelijk één brok gebrek aan eigenwaarde. Zoals Trump tijdens een interview met de New York Times zei: ‘I don’t like to analyze myself because I might not like what I see.’
Knappende ballon
Iedere hint van kritiek kan de ballon doen knappen. De aanval is de beste verdediging; een beetje narcist verwijdert de criticasters en onafhankelijke denkers uit zijn omgeving. Met zijn flamboyante presentatie kan de narcist bewondering opwekken en aantrekkingskracht uitoefenen. Pas in het nadere contact wordt zijn gebrek aan empathie en koelheid voelbaar. De narcist heeft net zo lang aandacht voor jou, als nodig is om zich te verzekeren van jouw bewondering.
Herkenbaar?
Herken je de kenmerken van de narcist? In je baas, partner, ouder of vooral in jezelf? In dat laatste geval: wees welkom voor een coachingsgesprek, ik vind het namelijk fantastisch om je te coachen, zodat je nóg succesvoller gebruik kunt maken van je bijzondere talenten! Herken je de narcist meer in anderen en laat je je nog wel eens door hem van de wijs brengen, dan geef ik je nu vijf tips om de narcist te overleven:
- Zie hem
De narcist hunkert naar jouw bevestiging, dus geef die dan ook! Neem een doos veren mee, vlei, complimenteer en vraag hem vooral om advies. Dan voelt de narcist zich lekker en kun je hem makkelijker bereiken en beïnvloeden. - Stap in zijn wereld
De narcist legt de oorzaak van problemen buiten zichzelf, ook als hij zelf evident onderdeel is van het probleem. Verplaats je in de visie van de narcist, ga erin mee en neem hem vanuit deze gezamenlijkheid mee richting een mogelijk alternatieve kijk op de zaak. - Geef credit
De narcist is zelf natuurlijk altijd de bedenker van de beste ideeën en neemt de beste besluiten. Als je dus wilt dat hij jouw idee of besluit overneemt, zorg dat hij denkt dat het van hem is en geef hem alle credit. Ja, voor je eigen ego is weinig ruimte in de omgang met een rechtgeaarde narcist. - Geef de hoop op
De narcist verandert niet, hoe hard je ook je best doet. Nee, ook jij kan je partner, vader/moeder of baas niet veranderen, dus laat die hoogmoed los. Richt je aandacht op strategieën om jezelf te beschermen. - Zorg voor jezelf
De narcist is niet empathisch, dus zul je het voor jezelf moeten zijn. Stel grenzen, kom voor jezelf op en bevredig je eigen behoeften. Houd je hoofd koel, toon geen emotie en houd voet bij stuk als je iets wilt. De narcist wordt aanvankelijk woedend, maar als de onweersbui voorbij getrokken is, gaat hij je er uiteindelijk een beetje om waarderen. En anders: zoek vooral een andere baas of partner!
Het valt echter niet mee om deze tips in de praktijk te brengen. Tijdens een aantal coachingsgesprekken kunnen we jouw situatie onderzoeken en strategieën ontwikkelen en oefenen, zodat jij je goed voelt en je doelen bereikt.
Ben je coach of trainer en wil je leren omgaan met narcistische coachees of deelnemers? Dan is mijn workshop De uitdager iets voor je. Provocatieve en paradoxale interventies en ‘spelen met de coachingsrelatie’ zijn namelijk heel effectief in de omgang met narcisten.